Radboud Centrum Sociale Wetenschappen

Postacademisch Onderwijs voor een Veerkrachtige Samenleving

Talentontwikkeling bij kleuters - van theorie naar praktijk

Door: 
Kristel Bohte en Marleen Hilhorst

Een nieuwe groep studenten heeft de module ‘talentontwikkeling bij kleuters’ van de RITHA opleiding afgerond. Welke inzichten hebben zij met behulp van deze module gekregen en op welke manier vertalen zij dit naar de praktijk? ECHA-Specialist Marijke Schekkerman en RITHA student Frouke Blom delen hun ervaringen. 

RITHA biedt twee opleidingen: de eenjarige RITHA practitioner variant en de tweejarige RITHA specialist variant. Binnen beide varianten volgen de studenten een module naar keuze. Op basis van hun interesse kiezen zij een specifiek thema waarin zij zich verder willen verdiepen, bijvoorbeeld gericht op verrijking in de klas of individuele begeleiding. Edux en RITHA hebben samen module Talentontwikkeling bij kleuters vormgegeven. Sinds kort kunnen ook alumni (zowel ECHA als RITHA specialisten) deelnemen aan deze modules. Marijke Schekkerman en Frouke Blom hebben kort geleden de module talentontwikkeling bij kleuters afgerond en werden door docenten Marleen en Kristel bevraagd op hun ervaringen.

Kunnen jullie wat vertellen over jullie achtergrond en jullie motivatie om deel te nemen aan de module?

Marijke (ECHA-specialist): ''Vanuit De Begaafden Wijzer (eigen bedrijf) begeleid ik onder andere leerlingen en ouders en geef ik professionalisering in het onderwijs. De afgelopen maanden begeleidde ik een pilot, het  Kleuter Talentenlab Almere. Aan deze pilot nemen kleuters deel waarbij vermoedens zijn dat er sprake is van een ontwikkelingsvoorsprong, maar ook van leer- en/of gedragsproblematiek. Het doel van  het Kleuter Talentenlab is het in kaart brengen van de ondersteuningsbehoeften van de deelnemende kleuters. Als begeleider onderzoek ik de match of mismatch met de omgeving. Ik observeer wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen het gedrag dat zij op school laten zien en het gedrag dat zij laten zien in een omgeving waar zij op basis van hun individuele behoeften worden uitgedaagd. Door het bieden van de begeleiding ontstond bij mij de behoefte om me te verdiepen in wetenschappelijk onderzoek over het jonge kind. Ik had de behoefte om kritisch naar onze aanpak binnen de groep te kijken en een koppeling te maken met de theorie: aan welke ‘knoppen’ draai ik al tijdens de begeleiding en welke mogelijkheden zijn er nog om verder te onderzoeken? Dit allemaal om goede waardevolle adviezen te kunnen geven aan de handelingsverlegen scholen en om te voorkomen dat deze kleuters thuiszitters worden."

Frouke (RITHA-cursist): ''Ik werk op de SOL (Speel-Ontwikkel-Leerplein) Krommeweg als kleuterleerkracht, intern begeleider en meer/hoogbegaafdheid specialist. Na de eerste module van de opleiding waarbij de algemene theorieën en modellen over hoogbegaafdheid centraal stonden, kon ik niet wachten om me te gaan verdiepen in talentontwikkeling bij kleuters. Met name de opzet van de module sprak me erg aan. Je combineert praktijk en theorie door een eigen leerdoel te stellen dat past bij jou en de organisatie waar je voor werkt."

Hoe heb je het volgen van de module ervaren?
Frouke (RITHA-cursist): ‘’Het was heel prettig om binnen een groep van deelnemers met verschillende achtergronden (kinderopvang, onderwijs, begeleiding, enzovoorts.) van en met elkaar te kunnen leren. Je werkt tijdens de module vanuit je eigen leerdoel naar een praktijkplan, maar juist doordat je ook mee mag denken met de praktijkplannen van andere deelnemers krijg je in een korte tijd input vanuit veel verschillende invalshoeken. Eigenlijk was de module te kort, de online leeromgeving is erg rijk door alle literatuur, video’s en kennisclips. Hierdoor kan ik voor mijn gevoel nog jaren vooruit kan met de inhoud. Daarnaast vond ik de begeleiding erg fijn: er was veel ruimte om vragen te stellen en je kreeg prettige feedback op je praktijkplan.’’

Marijke (ECHA-specialist): ‘’Doordat je volop bezig bent in de praktijk, raak je op gegeven moment het zicht op recente wetenschappelijke literatuur kwijt. Het was heel fijn om met behulp van de module juist écht weer in de theorie over het jonge kind te duiken. De kennisclips waren heel prettig om in korte tijd veel informatie tot je te nemen, voordat je je later in de module verder ging verdiepen in één van de verdiepingsthema’s.  Ik zou nog wel meer ruimte willen hebben gehad op het eind van de module om met elkaar uit te wisselen over de praktijkplannen, je komt op zoveel ideeën als de anderen hun praktijkplan aan het eind van de module presenteren!’’
 

Wat heeft de deelname aan de module opgeleverd voor jou in de praktijk?
Frouke (RITHA-cursist): “Ik merk dat ik door de deelname aan de module een anders kijk naar de ontwikkeling van kleuters. Juist doordat er zoveel theorie beschikbaar is binnen de online leeromgeving - over kleuterontwikkeling, competentiegericht werken, stimulerend signaleren, ontwikkelingsvoorsprong -  voel ik me nu veel zelfverzekerder als het gaat om mijn aanpak in de klas. Het mooie daarvan vind ik, dat ik tot het inzicht ben gekomen dat het competentiegericht werken en het bieden van uitdaging goed is voor álle kinderen. Ik voel me daarnaast gesterkt om andere kleuterleerkrachten op mijn school hierbij te begeleiden. Ik heb een praktijkplan gemaakt om portfolio’s en ouder-kind-leerling gesprekken te introduceren in onze kleuterklassen, waarbij het doel is dat de talenten van alle kinderen goed in beeld worden gebracht én dat kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong eerder worden gesignaleerd. Hiervoor ga ik zelf een reflectieblad ontwerpen met de verschillende talentdomeinen die mijn collega Roald van der Laan bij ons op school heeft geïntroduceerd.”

Marijke (ECHA-specialist): “Ik heb door de module veel feedback gekregen op mijn handelen op de groep in de praktijk. Tijdens de module heb ik me verdiept in de theorie rondom executieve functies bij jonge kinderen en de voorspellende waarde voor schoolsucces, waardoor ik in een volgende groep graag de executieve functies meer centraal zou willen stellen en gericht zou willen bekijken hoe de ontwikkeling ook op dit gebied bij kleuters verloopt en uitgedaagd kan worden door spelmateriaal en spelvormen. Daarnaast kan ik nu beter onderbouwen waarom het bij kleuters zo van belang is om je niet alleen te richten op leren en cognitie, maar ook op het lijf en het spel. Het competentiegericht kijken naar kinderen helpt daarbij en maakt voor mij nog duidelijker waarom niet alleen de kinderen die al kunnen lezen en rekenen een ontwikkelingsvoorsprong kunnen hebben.”

Nieuwsgierig geworden?
Ben je door de ervaringen van Marijke en Frouke nieuwsgierig geworden naar het thema talentontwikkeling bij het kleuters en het aanbod van RITHA en Edux? Hieronder vind je handige links: